मस्को, मंसिर १० ।
सामान्यज्ञान तथा हाजिरीजवाफमा प्रायः सोधि रहने प्रश्न होः- चन्द्रमामा पहिलो पटक पाइला टेक्ने मानिस को हुन् ?
वर्षौंदेखि जवाफ एउटै हुने गरेको छः– नील आर्मस्ट्रंग ।
सामान्यज्ञान तथा हाजिरी जवाफमा सोधिने यो प्रश्नको जवाफ परिवर्तन होला र ? रुसले थालेको अनुसन्धानप्रति चासो राख्दै धेरैको मनमा यो प्रश्न अब उब्जिन थालेको छ ।
२० जुलाई १९५९ मा त्यो इतिहास बनेको हो, जब नील आर्मस्ट्रंगसहितको टोलीले पहिलोपटक चन्द्रमाको धरातलमा पहिलो पाइला राखेका थिए । अमेरिकाको एयरोनटिकल इन्जिनियर तथा सेनाका पाइलट नील आर्मस्ट्रंगले पहिलो पटक चन्द्रमाको धरातलमा पाइला टेकेर इतिहास रचेको मानिन्छ ।
सोही मिसनको सफलताका कारण अमेरिकाले अन्तरिक्ष अध्ययन तथा अनुसन्धानको दिशामा आफूलाई अग्रणी बनाउन सफल भएको छ । वर्षौंपछि इतिहासको उक्त घटनाका बारेमा भने अनेक प्रश्न उब्जिन थालेका छन् । केही प्रश्न आज पनि अनुत्तरित छन् । तिनै प्रश्नको उत्तर खोज्ने उद्देश्यले रुसले अब नयाँ अनुसन्धान गर्ने भएको हो ।
रुसका रोस्कोसमोस अन्तरिक्ष एजेन्सीका प्रमुख दिमित्री रोगोजिनका अनुसार रुसले चन्द्रमामा एउटा अनुसन्धान टोली पठाउने भएको छ । सो टोलीले अमेरिकाले भनेझैं २० जुलाई १९५९ मा एपोलो–११ यान चन्द्रमाको धर्तीमा पुगेको थियो कि थिएन भन्नेबारे पत्ता लगाउनेछ । त्यतिबेला नील आर्मस्ट्रंग चन्द्रमाको धरातलमा पाइला टेक्न सफल भएका थिए कि थिएनन् भन्नेबारे अनुसन्धान गर्नु नै आफ्नो मिशनको मुख्य उद्देश्य रहने रोस्कोसमोसले जनाएका छन ।
कसरी हुनेछ अमेरिकी दावीको परीक्षण ?
१९५९ मा जब अमेरिकाले चन्द्रमामा मिशन पठाएको टोलीले चन्द्रमाको धरातलको केही तस्वीर ल्याएको थियो । ती तस्वीरको आधारमा रुसी टोलीले चन्द्रमाको धरातलमा पुगेर विस्तृत अनुसन्धान गर्नेछ ।
चन्द्रमामा आफ्नो वायुमण्डल नभएका कारण त्यहाँ हावा र पानी केहि छैन । त्यसैले १९५९ मा नील आर्मस्ट्रंग चन्द्रमामा पुगेकै हो भने उनले टेकेको धरातल, त्यहाँ उनले गाडेको अमेरिकी झण्डा आज पनिसुरक्षित हुनुपर्ने रुसको तर्क छ ।
त्यस अतिरिक्त उतिबेला नील आर्मस्ट्रंगले चन्द्रमाबाट ल्याएको भनिएको माटोसँग रुसी टोलीले ल्याउने माटोको समेत तुलना गरिने जनाइएको छ । जसबाट यो पत्ता लाग्नेछ कि, त्यतिबेला ल्याइएको माटो वास्तवमा चन्द्रमाको थियो कि थिएन ?
प्रश्न किन उठ्यो ?
अमेरिकाले चन्द्रमामा आफ्नो टोलीले पहिलो पटक अवतरण गरेको दावी गरिरहँदा हाल धेरैले प्रश्न उठाउन थालेका छन् । कतिपयले त अमेरिकाले नै कृत्रिम स्टुडियो बनाएर चन्द्रमाका रुपमा देखाएको र चन्द्रमामा आफ्नो टोली पुगेको झूटो दावी गरेको समेत बताउन थालेका छन् ।
उनीहरुका अनुसार नील आर्मस्ट्रंगले चन्द्रमामा गाडेको भनिएको झण्डाको तस्वीर नै विवादास्पद छ । वायुमण्डल विनाको चन्द्रमामा झण्डा कसरी फहराउँछ ? भन्ने उनीहरुको प्रश्न छ । तस्वीरमा नील आर्मस्ट्रंगले गाडेको झण्डा हावामा लहराईरहेको देखिन्छ ।
