नेपालमा अन्तरिम सरकारको सन्दर्भ असामान्य छ। संविधानको संरचना स्थिर छैन, संसद् विघटन भइसकेको छ, र जेनेरेसन जेड आन्दोलनपश्चात् बनेको यस सरकारसँग अपेक्षा असाधारण छ। यस्तै संवेदनशील घडीमा प्रधानमन्त्री सुशीला कार्की नेतृत्वको मन्त्रिपरिषद्ले स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयको नेतृत्व दिन वरिष्ठ क्यान्सर रोग विशेषज्ञ डा. मदन कुमार पियालाई अगाडि सार्ने तयारी गर्नु सामान्य निर्णय मात्र होइन, गम्भीर सन्देश बोकेको कदम हो।
डा. पिया केवल चिकित्सक मात्र होइनन्। उहाँ सार्क फेडेरेसन अफ अन्कोलोजिस्टका संरक्षक हुनुहुन्छ, जसले उहाँको योगदानलाई राष्ट्रिय मात्र होइन, क्षेत्रीय स्तरमा पनि मान्यता दिएको छ। क्यान्सरजस्तो गम्भीर रोगमा उपचार र सचेतना अभिवृद्धि गर्दै उहाँले देखाएको प्रतिबद्धता नेपालजस्तो विकासोन्मुख मुलुकमा स्वास्थ्य क्षेत्रमा भएको खालीपन पूर्ति गर्ने सशक्त प्रयास थियो।
यदि उहाँ स्वास्थ्य मन्त्री बन्नुहुन्छ भने, त्यो निर्णयले चिकित्सा र प्रशासनबीचको दूरी घटाउने, नीतिगत नेतृत्वमा व्यावसायिकताको प्रवेश गराउने, र स्वास्थ्य मन्त्रालयलाई उपचार सेवाभन्दा पर सामाजिक न्यायको सवालसँग पनि जोड्ने सम्भावना बोकेको छ।
राजनीतिक–सामाजिक सन्देश
अन्तरिम सरकारले तीनवटा मुख्य चुनौती व्यहोर्नु परेको छ—
-आर्थिक मितव्ययिता
-चुनाव तयारी
-जनअपेक्षाको व्यवस्थापन
यस्तो घडीमा स्वास्थ्य मन्त्रालयमा एक प्राविधिक विशेषज्ञलाई नेतृत्वमा ल्याउने सन्देशले जनतालाई “राजनीति मात्र होइन, नतिजा देखिने काम पनि हुन्छ” भन्ने विश्वास दिलाउन सक्छ।
साथै, डा. पियाजस्तो नामलाई अगाडि ल्याउनु राजनीतिक वर्गप्रतिको असन्तोषलाई शान्त पार्ने रणनीतिक कार्ड पनि हो। कारण– उहाँमा राजनीतिक दलहरूको प्रत्यक्ष निष्ठा वा विवादित छवि छैन, बरु समाजसेवी र स्वास्थ्य सुधारकका रूपमा स्थापित व्यक्तित्व हुनुहुन्छ।
सम्भावित चुनौती
तर प्रश्न पनि उठ्छ—प्राविधिक दक्षता र राजनीतिक नेतृत्वबीचको सन्तुलन कसरी सम्भव हुन्छ?
-
स्वास्थ्य मन्त्रालय केवल औषधि वितरण र अस्पताल व्यवस्थापन मात्र होइन, बजेट, ढाँचा, कर्मचारी प्रशासन, र नीति निर्माणसँग जोडिएको संवेदनशील मन्त्रालय हो।
-
डा. पियाले चिकित्सा क्षेत्रमा देखाएको सफल नेतृत्वलाई राजनीतिक जटिलतामा पनि रुपान्तरण गर्न सक्ने कि नसक्ने भन्ने विषयले उहाँको छवि निर्णायक बनाउनेछ।
नेपालमा प्राविधिक दक्षतालाई उच्च राजनीतिक जिम्मेवारीमा ल्याउने अभ्यास दुर्लभ छ। त्यसैले, डा. मदन कुमार पियाको सम्भावित नियुक्ति स्वास्थ्य मन्त्रालयको मात्र सवाल होइन, यो अन्तरिम सरकारको दृष्टि र प्राथमिकताको परीक्षण पनि हो।
यदि उहाँले आफ्नो अनुभव, इमान्दारी र समाजप्रतिको समर्पणलाई नीतिगत नेतृत्वमा परिणत गर्न सक्नुभयो भने, यो निर्णयले नेपाली स्वास्थ्य क्षेत्रको भविष्यमा ऐतिहासिक मोड ल्याउन सक्छ। तर, असफलता भएमा यसले फेरि पनि राजनीतिक वर्ग र प्राविधिक नेतृत्वबीचको दूरी अझ गहिरो बनाउनेछ।
यसैले, डा. पियाको सम्भावित नियुक्ति केवल नामको चर्चा होइन, यो मुलुकको राजनीतिक विश्वास र स्वास्थ्य क्षेत्रमा जनताको आशा–अपेक्षाको संगमबिन्दु बन्ने छ।
